Jednym z podstawowych działań profilaktycznych, przestrzeganych w celu redukcji zakażeń w placówkach medycznych, jest stosowanie środków ochrony osobistej. Odzież medyczna noszona przez pracowników opieki zdrowotnej zapewnia im ochronę przed licznymi zagrożeniami, jakie wynikają z charakteru ich pracy. W istotny sposób ogranicza kontakt z takimi patogenami jak choćby wirusy HIV, HBV, HCV czy prątki gruźlicy, a także stanowi barierę dla innych czynników, z którymi pracownicy mają regularny kontakt podczas wykonywania zabiegów czy badań w placówkach medycznych. Przy okazji stanowi ona również istotny element identyfikacji wizualnej, pozwalający na rozróżnienie lekarzy, pielęgniarek, chirurgów, ratowników medycznych i wielu innych zawodów z zakresu opieki medycznej. O ile jednak wymogi związane z ochroną pozostają te same, tak podejście do kroju, koloru czy funkcjonalności odzieży medycznej w ciągu ostatnich lat znacząco się zmieniło.
Wymogi prawne dla odzieży medycznej
Wymogi prawne dotyczą nie tylko specjalistycznego sprzętu medycznego, ale także noszonej odzieży i określają zasady, które są niezbędne do zapewnienia pracownikom medycznym właściwej ochrony osobistej. Polska jako członek Unii Europejskiej musi dostosowywać się do odgórnie przyjętych dyrektyw, a każdy produkt medyczny sprzedawany na terenie naszego kraju ma obowiązek spełniać określone normy. Takimi normami, które powinna spełniać polska odzież medyczna, są m.in. normy EN 71-3 oraz PN-EN ISO 10993. Pierwsza dotyczy specyfikacji migracji niektórych pierwiastków chemicznych, natomiast ta druga mówi o określeniu wpływu wyrobów medycznych na tkanki. Wskazują one, że objęte nimi wyroby muszą być wykonane z takich materiałów, które będą stanowiły odpowiednią barierę dla określonych zagrożeń chemicznych i biologicznych. Należy przy tym rozróżnić odzież ochronną oraz odzież roboczą – odzież ochronna, zwykle stosowana np. na blokach operacyjnych, musi przestrzegać bardzo restrykcyjnych norm i wymogów prawnych, za to odzież robocza takich norm spełniać nie musi.
Na co należy zwrócić uwagę przy wyborze odzieży medycznej?
Jednym z najważniejszych kryteriów, którymi muszą odznaczać się tkaniny stosowane do produkcji fartuchów medycznych, bluz, spódnic, spodni, tunik ciążowych i wielu innych rodzajów odzieży medycznej, jest wysoka odporność na częste pranie oraz dezynfekcję, które są elementarnymi zabiegami przy profilaktyce przeciwzakażeniowej. Ze względu na specyfikę użytkowania odzież medyczna musi także cechować się niską kurczliwością i wytrzymałością. Przy okazji należy zadbać o to, by tkaniny odprowadzały wilgoć i zapewniały komfort cieplny – dobry materiał to zwykle nieco wyższa cena ubioru, jednak odwdzięczy się on długim czasem użytkowania i wygodą stosowania. Pracownicy przychodni i szpitali cenią sobie również chłonność i przewiewność, szczególnie w sytuacji, gdy procedury wymagają szybkiego reagowania, a do wszystkiego dochodzi jeszcze stres. Najczęściej stosowaną tkaniną jest elanobawełna, którą charakteryzuje wysoka odporność na ścieranie i uszkodzenia mechaniczne. Dzięki temu chroni użytkownika przed zabrudzeniami, a przy tym cechuje się wodoodpornością (ważna np. przy kontakcie z płynami ustrojowymi pacjentów). Oprócz tego stosuje się odzież bawełną bądź tkaniny syntetyczne.
Należy pamiętać, że odzież w placówkach medycznych często podlega ciągłej rotacji – elementy ubioru są regularnie wymieniane, dokupowane są nowe komplety, które funkcjonują na zmianę ze starymi, a do pracy przyjmowani są nowi pracownicy. Ważne jest zatem, aby kolory w ramach ustalonego przez placówkę modelu nie różniły się na przestrzeni czasu i nie ulegały blaknięciu. Mimo to warto zdecydować się na kolorową odzież medyczną, ponieważ jest znacznie ciekawsza, pozwala budować pozytywny wizerunek danej placówki czy nawet stanowi swoistą wizytówkę miejsca. Korzystne jest także noszenie fartuchów czy bluz wyposażonych w wygodne kieszenie, dzięki czemu lekarze mogą zabierać ze sobą drobne wyposażenie np. niezbędny w trakcie wykonywania obchodu długopis. Nade wszystko należy jednak zadbać o to, aby odzież była wygodna oraz ergonomiczna – w końcu personel musi ją nosić przez cały dzień i często w trudnych warunkach.